پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

اَتابَكانِ لُرِستان، عنوان كلی دو سلسلۀ مشهور به لر بزرگ و لر كوچك كه از اواخر عصر سلجوقیان بیش از ۴ سده بر نواحی وسیعی از خورستان و لرستان فرمان راندند. سرانجام لر بزرگ در دورۀ ‌تیموری و لر كوچك در اواسط دورۀ ‌صفوی منقرض شدند.از نظر سیاسی اتابكان لر بزرگ نسبت به لر كوچك از اهمیت بیشتری برخوردار بودند، زیرا از آنجا كه بر نواحی بین فارس، عراق عرب، عراق عجم و شولستان فرمان می‌راندند، ناگزیر با اتابكان فارس و خلفای عباسی بغداد ارتباط داشتند و همچنین عمده راه های ارتباطی جنوب غربی ایران با نواحی غربی‌تر و عراق عرب در این ناحیه واقع بود. در حالی كه نواحی تحت تصرف لر كوچك نسبتاً‌ دور افتاده بود و جاده‌های معتبر كمتر از این مناطق می‌گذشت. با این وجود پس از انقراض اتابكان لر بزرگ، نواحی لر كوچك در دورۀ‌صفویه كه در سر حد بین دو دولت رقیب ایران و عثمانی واقع بود، از اهمیت خاصی برخوردار شد.شکل گیری قدرت محلی اتابکان لر کوچک (آل خورشید) به مرکزیت قلاع گریت، مانگره و شاپورخواست در یکصد سال آخر خلافت عباسیان، نگرانی‌هایی را برای دربار خلافت عباسی در کنترل یکی از ایالت‌های نزدیک به دربار خلافت عباسی در بغداد ایجاد کرد و سبب شکل‌گیری مناسبات و مجادلات خاصی در دوره نخست فرمانروایی این حکومت بومی با دربار خلفا تا سال ۶۵۶ ق/ ۱۲۵۸ م شد. این روند در نهایت منجر به اتحاد و همراهی دولت آل خورشید با مغولان و مشارکت فعال آنان در مخالفت با امرای دربار خلافت و آخرین خلیفه عباسی، المستعصم بالله و فتح بغداد شد. بررسی تاریخ اتابکان لر کوچک در دوره‌های خوارزمشاهی، مغول و دوره فترت پس از مغول و قبل از تیموری ، تاریخ این اتابکان در دوره‌های تیموری و ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو و در نهایت، بررسی تاریخ اتابکان لر کوچک در دوره صفویه ، اهمیت خاصی دارد.

لُرها آمیزه‌ای از قبایل آریایی مهاجر از آسیای میانه و قبایل قبل از آریایی ساکن در شمال ایران(حاشیه دریای خزر) و غرب ایران، مانند ِآماردها ، کاسی‌ها، لولوبی‌ها و عیلامی‌ها هستند. بر مبنای مطابقت و مشابهت جغرافیایی و شواهد باستان‌شناسی، برخی تاریخدانان، لرها پس از سلطه آریایی‌ها، دچار تغییرات زبانی شده‌اند.از نظر کروموزومی و ژنتیکی ، لرها بیشترین شباهت را با گیلک ها و کردها بیشترین شباهت را با یزدی ها و بلوچ ها دارند. شباهت ژنتیکی بین کرد و لر، بشدت پائین است.